Diş eti hastalıklarının ve diş çürüklerinin ana nedeni dental plaktır. Dental plak içerisinde bakterilerin bulunduğu bir tabakadır. Plağın birikmesi bakterilerin plak içerisinde artması anlamına gelir. Plak içerisinde üreyen ve çoğalan mikro organizmalar, tüketilen şekerli gıdaları parçalayarak ağızda asit üretilmesine sebep olur. Bu üretilen asit diş çürüklerine ve sağlıksız bir ağıza neden olur.
Dental plak, periodontal hastalıkları başlatan ve tetikleyen en önemli faktördür. İyi bir ağız bakımı yapılmıyor ise mikro organizmalar hızlı bir şekilde temiz diş yüzeyinde kolonize olur ve bir kaç gün içerisinde gingivitis ( diş eti iltihabı) ile ilgili enflamatuar bulgular ortaya çıkar.
Dental Plağın Oluşum Evreleri
- Pelikıl oluşumu (dakikalar içerisinde)
- Bakteri hücrelerinin oluşumu (0-4 saat)
- Yapışan bakterilerin çoğalması ile farklı mikro kolonilerin oluşumu (4-24 saat)
- Mikrobial agregasyon sonucu artan tür çeşitliliği ve mikro kolonilerin giderek büyümesi (1-14 gün)
- Olgun plak (2 hafta yada daha uzun)
Mikro organizmalar direkt olarak mineralize diş yüzeyine kolonize olmazlar. Diş, her zaman pelikıl ile kaplıdır. Pelikılın ana içeriğini tükrük glikoproteinleri, fosfot proteinler, lipitler ve daha az oranda diş eti oluğu sıvısı konponentleri oluşturur.. Ayrıca pelikıl ölü bakteriler ve mikrobial ürünler de içerir.
Plak mikroflorası dişlerde ve destek dokularda patalojik değişikliklere neden olur. Plak çürük oluşumunu iki farklı şekilde etkiler. Hem derin tabakalarında asit üretir, hem de bu asidi nötralize edecek tükürüğün o tabakalara ulaşmasını önler.
Ph 4.5-5 seviyesinde iken mine çözülmeye başlar ve sağlıksız bir ortam oluşur. %10lük şekerli su ile ağız çalkalandıktan 2-5 dakika sonra plak Ph’ı dişi demineralize eden seviyeye iner. Sağlıklı bir ağız ve dişler için ağız içi Ph seviyesinin ivedikle nötür seviyeye çekilmesi gerekir. Bu sebep ile görünmez düşman plaklar ile savaşta en önemli silah doğru ve düzenli ağız bakımının aksatılmadan uygulanmasıdır. Diş fırçası yanında mutlaka diş ipi kullanılmalı, ağız içerisindeki protetik restorasyonların (protez ara yüz fırçaları ile) temizliği iyi yapılmalı ve 6 aylık rutin diş hekimi muayenesi aksatılmamalıdır. Ancak bu sayede plaksız, ve sağlıklı dişlere sahip olunabilir.